سابقه کشت نیشکردرایران:
با توجه به اینکه نیشکر گیاهی گرمسیری و نیمه گرمسیری است مسلما بومی ایران نمی باشد و به علت وجود شرایط مناسب در منا طق جنوبی ایران در زمان های قدیم این گیاه به ایران آورده شده و مورد پرورش و بهره برداری قرار گرفته است.
پس از ظهوراسلام و فتح ایران توسط اعراب در مناطق جنوبی ایران از سیستان  تا خوزستان کشت نیشکر و تولید شکر رایج بوده و بخصوص خوزستان  که  به سرزمین نیشکرکاران و نیز شکرسازان جهان مشهور گردیده بود و مرکز رونق و پیشرفت این کشت و زرع وصنعت آن بشمار می آمد.
 
خـصوصیات.گیاه.شناسی:
نیشکر گیاهی است از تیره گرامینه و چندساله و بومی مناطق گرم آسیا که برای مطالعه خصوصیات بتانیکی آن بررسی موارد زیر ضروری است: 1- ریشه: نیشکر توسط  قلمه ساقه تکثیر می گردد که در حقیقت این  قلمه بذرآن می باشد0بطور کلی دو نوع ریشه در نیشکر ظاهر میگردد 1- ریشه هایی که پس از کاشت قلمه تشکیل می گردند  که نازک، سطحی، منشعب و سفید رنگ می باشند. این ریشه ها موقتی بوده و پس از تشکیل ساقه ونیز ریشه های ساقه از بین می روند 2- ریشه هایی که بعد از پیدایش ساقه  از محل گره ظاهر می گردند. این ریشه ها دائمی و قوی می باشند.            
 2- ساقه: ساقه مهمترین قسمت نیشکر است که به دلیل ذخیره شیره در آن برای تهیه قند مورد استفاده قرار میگیرد. ساقه معمولآ بلند و ارتفاع آن به 3 تا 4 متر و بیشتر می رسد و ضخامت آن بسته به انواع بین 2تا6سانتی متر می باشد. ساقه معمولآ خشن، خشک و بند بند می باشد.  رنگ ساقه از سبز مایل به زرد تا بنفش مایل به قرمز متغیر است. تعداد میان گره 10و فاصله آنها بین 10 تا 25 سانتی متر می باشد. درون ساقه ها  توخالی نبوده و در بافت سلولزی موجود در آنها شیره قندی جمع می گردد که این قند ممکن است حدود 14 تا 18 درصد وزن ساقه را تشکیل دهد.
هر ساقه پس از رشد کامل حدود 5 کیلو گرم وزن دارد. بیشترین میزان قند در قسمت پایین ساقه نزدیک سطح زمین می باشد ودر بالا کمتر است. 3- برگ: از محل گره های ساقه برگ ها خارج می گردند که از دو قسمت پهنک و دمبرگ تشکیل شده اند که عرض پهنک کم و حدود 3تا 4 سا نتی متر بوده ولی طول آن زیاد است و گاهی به بیش از 1 متر می رسد. تعداد برگها به تعداد گره ها وحدود 10 برگ می باشد که رنگ آنها سبز و گاهی مایل به بنفش است پهنک نیز کرکداراست و ساقه را می پوشاند.        گیاه تکامل یافته همیشه بین 5 تا 10 برگ دارد.
4- گل: گل آذین نیشکر به فرم خوشه یا سنبله است و صدها گل نر و ماده دارد که در انتهای ساقه بوجود می آیند.  هر گل دارای تعدادی پرچم و یک تخمدان می باشد که پس از بارور شدن تبدیل به میوه یا دانه و بذر نیشکر می گردد.5- میوه: میوه یا همان دانه نیشکر کوچک بوده و همچنین شباهت زیادی به دانه یا بذر گندم دارد اما از آن برای تکثیر نیشکر استفاده نمی گردد به دلیل اینکه باعث کم شدن میزان قند ساقه در نیشکر می شود.

 

عملیات کاشت:
این عملیات شامل 5 مرحله می باشد که عبارتند از:1- تهیه و آماده کردن زمین: برای این منظور باید با یک شخم عمیق تا70 سانتی متری خاک را نرم نماییم. پس از شخم با نهرکش های قوی زمین را به حالت جوی و پشته در می آورند به طوری که فاصله پشته ها حدود 1تا 5/1متر و ارتفاع تقریبی پشته ها 60 تا 70 سانتی متر باشد. 2-انتخاب و تهیه قلمه: برای انتخاب قلمه از ساقه های قوی، مستقیم و نیز کاملآ رسیده استفاده می شود. در صورتی که کاشت مصادف و هم زمان با برداشت باشد از قسمت بالایی ساقه که معمولآ به دلیل کمی قند  به کارخانه حمل نمی شود برای قلمه استفاده می شود  ولی در مناطقی که زمان کاشت با برداشت مطابقت ندارد از ساقه های 5 تا 6 ماهه استفاده می کنند.    طول قلمه باید  حدود 30 تا 50 سانتی متر  و  حداقل دارای دو جوانه باشد که از وسط دو گره قطع شده باشد. ضدعفونی قلمه نباید فراموش گردد.3- کشت قلمه: قلمه ها را معمولآ روی خطوط  و نیز به فاصله 15 تا 100 سانتی متر روی پشته ها می کارند و بهتر است برای استفاده از حرارت  و نور بیشتر روی قلمه ها حدود 3 تا 5 سانتی متر بیشتر خاک داده نشود  تا تولید پنجه نیز افزایش یابد.
4- تقویت خاک: همزمان با کشت قلمه یا قبل آن می توان برای تقویت خاک کود شیمیایی لازم را پخش نمود که این کود شامل ازت، فسفر و پتاس است فسفر و پتاسیم که معمولآ به نسبت 100 تا 200 کیلو گرم در هکتار اسـت به زمین اضافه می کنند0کود ازته بهتر است به دفعـات و در حـین رشـد به زمین داده شود. پس از کاشت حدود 60 تا 70 کیلو گرم بوده که در دفعات بعـدی بـر حسـب نیـاز تکرار می گردد و پس از برداشت  بـرای رشد مجـدد مقدار.آن 100 تا 150 کیلو گرم می باشد.                                    
 5- زمان کاشت: این زمان به شرایط جوی منطقه بستگی دارد و درمناطق مختلف متـفاوت است. در ایران معـمولآ نیشکر را قبـل از شروع بـرداشت مـی کارند تا در موقع برداشـت با مشکل روبـرو نباشد که معمولآ درجنوب ایران بین مرداد ماه تا مهر ماه می باشد.  در بعضی کشورها نیشکر را پاییز یا بهار می کارند که البته سرعت جوانه زدن و رشد اولــیه در کشـت تابسـتانه بهتر است و قدرت تـولید پنـجه  نیز زیادتر خواهد بود. 
 
عملیات داشت:                                                                        
مراقبت های زراعی بعد از کاشت شامل 5 مورد می باشد:                    
 1- آبیاری: نیشکر از گیاهانی است که احتیاج آبی آن بسیار زیاد است و به همین دلیل کشت دیم آن تنها در مناطقی امکان پذیر است که میزان بارندگی سالـیانه 1500 میلی متر و یا بیشتر بـاشد و آبــیاری بـه  موقع و  مناسـب   مهمترین عامل افزایش دهنده محصول و تآمین کننده رشد و نمو و ذخیره قند کافی در ساقه است.                                                                 فواصل آبیـاری بستـگی به وزش بـاد و درجـه حــرارت منـطقه دارد.  چـون بیشتر ریشه نیشکر در عمق 50 تا 60 سانتی متری خاک گسترده می شود در صورتی که مـیزان آب درهر نوبت کافی نباشد وفقط قسمت سطحی خـاک مرطوب گردد ریشه ها به عمق نفوذ نـنموده و مقاومـت گیاه در مقابل باد و عوامل خارجی کاهش می یابد. مقدار آبی که نیشکر در یک دوره رشد خـود که معمولا 12 تا 18 ماه است احتیاج دارد حدود 30 تا 40 هزار مترمکعب در هکـتار است و معمولا 28 تا 35 بـار آبـیاری صـورت می گـیرد. آبـیاری نـامرتب بـاعث می شود  فاصـله  بیـن گره ها یکنواخـت  نباشد و  برعـکس یکنواخت بودن فاصـله گره ها دلـیلی برآبـیاری مرتب و مناسب است. درهر بار آبیاری بین 1000 تا 1200 متر مکعب درهکتار آب مصرف می شود.
                                                                   
2- خاک دادن: خاک دادن ممکن است با دست یا با ماشین آلات و دیسک مخصوص انجام گردد و این کار تا زمانی که ارتفاع نبات به حدود یک متر برسد بعد از هر آبیاری انجام می دهند. این عمل باعث می شود که گیاه در مقابل باد مقاوم شده وریشه دهی بهتر صورت گرفته ونیز عمل پنجه زدن بیشتر و ساقه های قوی تری حاصل گردد0در عین حال به دلیل از بین رفتن لوله های موئین تبخیر از خاک کمتر شده و آب در عمق بیشتر خاک ذخیره و به مصرف رشد و نمو گیاه می رسد. پس از حدود 6 ماه که از کشت نیشکر گذشت در نتیجه خاک دهی پشته ها به جوی و جوی ها به پشته تبدیل می گردند. در صورت نیاز سله شکنی نیز باید انجام گیرد.     3- مصرف کودهای شیمیایی: علاوه بر مصرف کود در موقع کاشت این کار جزء عملیات داشت نیز می باشد. معمولا در مناطق گرم مواد آلی در خاک زیاد نبوده و هوموس و کلوئید آلی در خاک ناچیز می باشد و به همین دلیل راندمان مصرف کودهای شیمیایی نیز کاهش می یابد. معمولا تمام فسفر و حدود یک سوم ازت در موقع کاشت به زمین داده می شود و بقیه ازت را همراه آبیاری به تدریج به زمین می دهند تا رشد بهتر نیشکر را.تامین..نمایند.                                                                                                            
4- مبارزه با علف های هرز: در مراحل اولیه رشد نیشکر احتیاج به وجین دارد زیرا علف های هرز می توانند کاملا به رقابت با گیاه مزروعی بپردازند تا مرحله ای که نی ها بزرگ شده و دیگر ماشین ها قادر به انجام وجین نباشند. تعداد وجین نیز بسته به منطقه و شدت آلودگی به علف هرز متفاوت است. معمولا  پس از کشت قلمه و خاک دادن روی قلمه ها اقدام به سمپاشی مزرعه یا علف کش می نمایند و برای جلوگیری از رشد علف های هرز.از.سمومیـــــمانند.آترازین..می.توان..استفاده..نمود.                       . 5- آفات و بیماریها: آفات نیشکر معمولا ساقه خواران نیشکر، سوسک نیشکر، ملخ و کنه ها هستند که با سمپاشی و یا عملیات زراعی می توان با آنها..مبارزه..نمود. 
سیاهک نیشکر یکی از بیماریهای این گیاه است که ضمن استفاده از قلمه های سالم و یا پایه های مقاوم ضد عفونی نمودن قلمه ها و یا در صورت بروز آن در مزرعه جمع آوری و سوزاندن بوته های آلوده را باید انجام داد